BLOG

Technika pasteli związana jest głównie z podziwianym do dziś impresjonizmem. Powstała jednak wiele lat wcześniej i była używana nie tylko przez Degasa czy Renoira. Dziś tę technikę możemy zobaczyć zarówno w obszarze sztuk pięknych, jak i na szkolnych zajęciach plastycznych.

Renesansowi artyści, tacy jak Leonardo da Vinci czy Michał Anioł, w swoich dziełach używali naturalnego węgla drzewnego, z którego z biegiem czasu rozwinęły się pastele. Nic więc dziwnego, że pastel jako medium artystyczne został wynaleziony w XVI wieku we Włoszech, w tym samym kraju, w którym żyli i tworzyli ci dwaj mistrzowie.

Pastele zostały wykonane z czystych pigmentów proszkowych, zmieszanych z kredą i określoną ilością gumy arabskiej lub innego spoiwa.

Początkowo pastel był dostępny tylko w kolorze czarnym, białym i czerwonym. Obecnie istnieje około 1600 różnych kolorów i odcieni dostępnych w różnych formach, które umożliwiają realizację nawet najtrudniejszych artystycznych zadań.

Wśród pierwszych wielkich artystów, którzy zastosowali tę technikę, był Hans Holbein Jr., niemiecki malarz i grafik renesansowy, który pracował na dworze króla Anglii Henryka VIII. Jest więc dość dziwne, że pastele zyskały popularność w Anglii dopiero dwa wieki później. Kiedy jednak do tego doszło, posiadanie obrazów stworzonych w tej technice stało się przywilejem ludzi z wyższych klas, a cena gotowych prac była porównywalna z ceną malarstwa olejnego.

Entuzjazm wkrótce nieco opadł i pastel stracił swoją popularność stając się techniką amatorów. Ale nie na długo. W XIX wieku rozsławił ją ponownie wspomniany już Edgar Degas, który w swoich szkicach uczynił z pasteli pełnoprawne medium artystyczne.

Edgar Degas

Wkrótce pastel zaintrygował także innych wielkich artystów, m.in. Paula Gauguina, Henri Matisse'a, Claude'a Moneta, Auguste'a Renoira i Henri de Toulouse-Lautreca. Nawet Pablo Picasso, który sam przyczynił się do udoskonalenia i podniesienia pasteli do rangi profesjonalnej techniki artystycznej, uległ jej urokowi.

Claude Monet

Jak już wspomniano, pastel składa się z pigmentów proszkowych, które miesza się z kredą lub gliną, następnie do mieszaniny dodaje się spoiwo, którym może być np. guma arabska lub guma tragakantowa. Ta mieszanina jest następnie krojona, formowana w słupki i pozostawiana do utwardzenia.

Stosunek spoiwa do pigmentu odgrywa ważną rolę w kategoryzacji pasteli. Według tego kryterium dzielą się na miękkie, twarde, olejne i pastele w ołówku/ kredce, z których każdy nadaje się do innego rodzaju rysunku lub malarstwa.

Henri de Toulouse-Lautrec

Pastele miękkie, zwane również suchymi, zawierają dużą ilość pigmentu i niewielką ilość spoiwa. Dzięki temu pastele te są miękkie, można je rozmazywać, nakładać warstwami, mieszając jednocześnie kolory. W związku z tym, że pastele suche są delikatne i kruche, łatwo je ściągnąć z podłoża, dlatego po wykonaniu obrazu zaleca się je utrwalić.  Pastele, jakiekolwiek, utrwalamy za pomocą fiksatywy, która zabezpieczy rysunek nie tylko przed zniszczeniem, ale również przed płowieniem kolorów. Fiksatywę znajdziesz w e-sklepie KOH-I-NOOR w postaci sprayu. Dodatkowym atutem pasteli jest szeroka gama kolorystyczna. Oprócz mniejszych zestawów możesz kupić także duże zestawy pasteli, który będzie bardziej odpowiedni dla profesjonalistów.

Innym rodzajem pasteli są pastele twarde, które zawierają więcej spoiwa i mniej pigmentu niż miękkie, a mimo to wciąż posiadają intensywną kolorystykę. Te pastele są mniej kruche, rzadziej się łamią i można je ostrzyć, co jest niezwykle przydatne przy tworzeniu cienkich linii i detali. Bardzo dobrze się rozprowadzają i można je mieszać z pastelami suchymi.

Nie jest wskazane jednak łączenie pasteli suchych lub twardych z pastelami olejnymi, ponieważ są one bardziej woskowe i tłuste. Ich spoiwem jest wosk lub olej. Pigment występuje w pastelach olejnych w dużych ilościach, dzięki czemu kolory są bardzo bogate. W porównaniu z poprzednimi rodzajami pastele te można rozprowadzać także pędzlem, rozmywając ich pigment za pomocą terpentyny lub innego rozpuszczalnika do farb olejnych. 

Aby uzyskać drobne szczegóły, kontury lub linie, warto sięgnąć po pastele w kredce. W tej formie otrzymamy pastele suche, które tak jak sztyfty czy sztabki, wymagają utrwalenia fiksatywą. 

Natalia Leonova
 

Aby zacząć tworzyć za pomocą pasteli, warto zainspirować się rosyjską artystką Natalią Leonovą lub jeśli wolisz abstrakcyjny styl, polecamy zapoznanie się z twórczością młodego czeskiego artysty Matyáša Maláča. 

Nie zapomnij podzielić się z nami swoją pracą w sieciach społecznościowych. Czekamy na to!